Izdaci za novogodišnje poklone i njihov poreski tretman

Za predstojeće novogodišnje praznike, poslodavci će uložiti svoja sredstva u organizovanje prigodnih priredbi, nabavku novogodišnjih paketića za decu svojih zaposlenih, ili će izvršiti nabavku određene robe za reprezentaciju svojim zaposlenima ili poslovnim partnerima. Pogledajmo u nastavku pod kojim poreskim uslovima se ove isplate i nabavke mogu vršiti.

 
Poreske obaveze na novogodišnje paketiće deci zaposlenih kod poslodavca

Povodom poreskog tretmana novogodišnjih poklona definišimo najpre dva sledeća stava, imajući u vidu odredbe Zakona o radu i Zakona o porezu na dohodak građana:

1) Davanje poklona u bilo kom obliku zaposlenima (u robi ili u novcu), u skladu sa opštim aktom poslodavca ili ugovorom o radu, predstavlja primanje koje ima karakter zarade.

2) Pokloni deci zaposlenih, starosti do 15 godina, povodom Nove godine i Božića imaju sledeći poreski tretman:

– na iznos poklona do 8.880 dinara za 2014. godinu po jednom detetu, ne plaćaju se nikakve poreske obaveze, shodno članu 18. stav 1. tačka 6) Zakona o porezu na dohodak građana;

– na iznos poklona preko 8.880 dinara za 2014. godinu po jednom detetu, ova isplata ima karakter zarade.

Naime, odredbom člana 119. stav 2. Zakona o radu uređena je mogućnost da poslodavac, povodom Nove godine i Božića, učini poklon deci zaposlenih. Kako je odredbom člana 8. stav 2. Zakona o radu propisano da se opštim aktom i ugovorom o radu mogu utvrditi veća prava i povoljniji uslovi rada, kao i druga prava koja nisu utvrđena zakonom, to znači da je poslodavac slobodan da svojim opštim aktom i (ili) ugovorom o radu utvrdi veći obim prava u pogledu novogodišnjih i božićnih poklona deci zaposlenih, kako u pogledu visine vrednosti poklona, tako i u pogledu uzrasta dece kojoj se daje poklon. To znači da poslodavac svojim opštim aktom ili ugovorom o radu može da utvrdi davanje poklona povodom Nove godine ili Božića kao pravo zaposlenih ili kao mogućnost za davanje poklona deci zaposlenih starosti do 15 godina u vrednosti do 8.880 dinara, odnosno deci starijoj od 15 godina, kao i u vrednosti većoj od 8.880 dinara.

Podsećamo, neoporezivi iznos poklona, saglasno odredbi člana 12a Zakona o porezu na dohodak građana, usklađuje se svake godine indeksom potrošačkih cena, tako da je aktuelni neoporezivi iznos 8.880 dinara, i u primeni je od 1. 2. 2014. do 31. 1. 2015.

Ako ovaj poklon želi da obezbedi, poslodavac će svakako gledati da vrednost tog poklona, obično paketića, ne pređe 8.880 dinara, u kom slučaju će se podela ovih paketića obaviti bez ikakvih dodatnih poreskih plaćanja. Na primer, poslodavac je svom zaposlenom dao poklon za jedno dete u visini od 5.000 dinara. Time je ispunjen uslov da se dodeli poklon do visine neoporezovanog iznosa. Ako majka istog deteta dobije poklon kod drugog poslodavca kod koga radi, u visini od 6.000 dinara, i njen poklon neće biti oporezovan jer je iznos do 8.880 dinara. U ovom slučaju ovo dete je dobilo poklon u iznosu od 11.000 dinara, ali pošto je svako od roditelja dobio poklon do neoporezovanog iznosa, na ove poklone nema poreskih obaveza. Dakle, poreska olakšica od 8.880 dinara vezuje se za roditelja kod konkretnog poslodavca, a ne sabiraju se iznosi poklona koje je dobilo konkretno dete od oba roditelja, već se svaki roditelj posebno posmatra i oporezuje. Poreski obveznik i korisnik poreske olakšice je roditelj a ne dete. Dakle, pokloni koje dete dobije od jednog roditelja od 8.880 hiljade i od drugog roditelja od 8.880 dinara, ne potpadaju pod obavezu oporezivanja.

U slučaju da roditelji rade kod istog poslodavca, i da poslodavac plaća svakom roditelju za isto dete, onda se poreska olakšica odnosi na svakog roditelja istog deteta. Ako poslodavac isplati po 8.880 dinara svakom od roditelja istog deteta, neće se sabirati ovi iznosi po deci, već se posmatra svaki roditelj posebno, tako da ni u ovom slučaju nema plaćanja poreskih obaveza, pošto je po roditelju iznos poklona 8.880 dinara.

Na primer, otac i majka su zaposleni kod istog poslodavca, imaju dvoje dece od 5 i 8 godina. Poslodavac je doneo odluku da se deci zaposlenih, starosti do 15 godina života, isplati u gotovom iznos od 6.000 dinara, na ime poklona za Novu godinu. U skladu sa ovom odlukom, majci pripada iznos od 12.000 dinara (za dvoje dece) i ocu pripada iznos od 12.000 dinara (za dvoje dece). Na isplaćene iznose se ne plaća porez na dohodak građana, jer predstavljaju neoporeziv iznos po Zakonu o porezu na dohodak građana (isplaćeno je 6.000 dinara po jednom detetu, a neoporezivo je 8.880 dinara).

Ako, međutim, ova isplata prelazi 8.880 dinara za 2014. godinu, ona dobija karakter drugog primanja koje čini zaradu, iz člana 105. stav 3. Zakona o radu. Naime, karakter drugog primanja koje čini zaradu, prema članu 105. stav 3. Zakona o radu, čine sva primanja zaposlenih po osnovu radnog odnosa a koja nisu izuzeta iz zarade, a koja poslodavac isplaćuje u skladu sa svojim opštim aktom ili ugovorom o radu. Zato dodela poklona deci zaposlenih starosti do 15 godina (u robi ili u novcu) iznad 8.880 dinara godišnje ima karakter zarade. U tom slučaju, na iznos poklona preko 8.880 dinara za 2014. godinu obračunavaju se:

1) Porez na zaradu po stopi od 10%,

2) Doprinosi za obavezno socijalno osiguranje prema sledećim stopama:

Kao što se vidi, ovakva isplata novogodišnjeg poklona ima karakter zarade, pa se zato kumulira sa ostalim isplatama na ime zarade za isti mesec, odnosno ako je to prva isplata u mesecu, ima karakter akontacije zarade, na koju se primenjuju propisi o obračunu doprinosa za socijalno osiguranje na najnižu zakonsku osnovicu. Prilikom ovakve isplate, podnosi se obrazac PPP-PD, a poreske obaveze uplaćuju se na iste račune kao pri isplati zarada.

Takođe, porez i doprinosi će se platiti na ceo iznos poklona i u slučaju kada se poklon daje za neke druge praznike (osim Božića i Nove Godine) i kada se pokloni daju deci starijoj od 15 godina.

U posebnom slučaju, ako se isplata u novcu za praznike vrši penzionisanim licima kod poslodavca ili drugim licima koja nisu zaposlena kod tog poslodavca, na takvu isplatu plaća se porez po stopi od 20% na osnovicu koju čini bruto iznos isplate umanjen za 20% normiranih troškova, a bruto vrednost isplate dobija se deljenjem neto iznosa koeficijentom 0,84.

Isplate za novogodišnje poklone iz sredstava sindikata

Utvrdili smo da uvek kada novogodišnje paketiće isplaćuje poslodavac iz svojih sredstava poreski tretman te isplate podvrgava se kriterijumima iz Zakona o porezu na dohodak građana. Kada se, međutim, za ove namene vrše isplate iz sredstava sindikata, pribavljenih putem sindikalne članarine, takve isplate nemaju karakter ličnih primanja i oslobođene su svih poreza i doprinosa. Ovakav tretman sindikalne isplate imaju po tumačenju Ministarstva finansija Srbije pod brojem 414-00-00021/96-04 od 31. 1. 1996:

„Na davanja koja sindikalna organizacija vrši iz sredstava sindikalne članarine, po našem mišljenju, ne plaćaju se porezi, doprinosi i ostali javni prihodi, imajući u vidu da se sindikalna članarina plaća iz zarada na koje su ove obaveze već obračunate i plaćene (iz neto zarade). Ovo naravno pod uslovom da se iz dokumentacije sindikalne organizacije jasno i nedvosmisleno može utvrditi da se radi o davanjima isključivo iz sredstava sindikalne članarine.“

Prema tome, ukoliko sindikalna organizacija iz svojih sredstava nabavlja novogodišnje paketiće, na tržišnu vrednost tih paketića neće biti obračunati porez i doprinosi na lična primanja. Naravno, i sindikalna organizacija ove paketiće nabavlja s plaćanjem poreskih obaveza.

Poreski tretman ostalih isplata povodom novogodišnjih praznika

U slučaju kada poslodavac angažuje pojedinca sa statusom samostalnog umetnika, koji to zvanje ima u skladu sa Zakonom o kulturi („Sl. glasnik RS“, br. 72/99), isplata se vrši na osnovu autorskog ugovora s njim. Na ovu isplatu plaća se samo porez po stopi od 20% po umanjenju za normirane troškove od 43% ili 34% (zavisno od vrste autorskog dela). Ako je sa samostalnim umetnikom ugovorena neto naknada, prevođenje u bruto iznos vrši se primenom koeficijenta 1,128668171 ako je poreska olakšica 43% odnosno koeficijenta 1,152073732 ako je poreska olakšica 34%.

Ako poslodavac angažuje lice koje nije samostalni umetnik, poreske obaveze koje će platiti na ugovor s njim zavise od toga da li je to lice osigurano po drugom osnovu. Konkretno:

1. Ako lice angažovano za novogodišnju priredbu nije osigurano po drugom osnovu, na naknadu koju ugovori s njim poslodavac plaća:

– porez po stopi od 20% po umanjenju poreskih troškova;

– doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje po stopi od 26%;

– doprinos za zdravstveno osiguranje po stopi od 10,30%.

Ukoliko je sa ovim izvođačem ugovorena bruto naknada, posle odbitka normiranih troškova na istu osnovicu će se obračunati sve poreske obaveze i isplatiti neto iznos.

Ako je sa ovim izvođačem ugovorena neto naknada, prevođenje u bruto iznos vrši se primenom koeficijenta 1,47255887 ako je poreska olakšica 43% odnosno koeficijenta 1,59129245 ako je poreska olakšica 34%.

2. Ako je lice angažovano za novogodišnju priredbu osigurano po drugom osnovu, na naknadu koju ugovori s njim poslodavac plaća:

– porez po stopi od 20% po umanjenju poreskih troškova;

– doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje po stopi od 26%.

Ukoliko je sa ovim izvođačem ugovorena bruto naknada, posle odbitka normiranih troškova na istu osnovicu će se obračunati obe poreske obaveze i isplatiti neto iznos.

Ako je sa ovim izvođačem ugovorena neto naknada, utvrđeni neto iznos prevodi se u bruto iznose primenom koeficijenta 1,35538086 ako je poreska olakšica 43% odnosno koeficijenta 1,43595635 ako je poreska olakšica 34%.

Umesto navedenih izdataka, poslodavac može za decu svojih zaposlenih zakupiti termin jedne predstave, ili kupiti ulaznice za novogodišnju predstavu uz ostale posetioce. Za ovakve slučajeve smatramo da poslodavac osim obaveze plaćanja predstave, odnosno ulaznica za predstavu, nema drugih fiskalnih izdataka.

Ukoliko poslodavac organizuje proslavu povodom praznika (ručak, večera za zaposlene, penzionere), po mišljenju Ministarstva finansija i ekonomije broj 414-00-118/2002-04 od 22. 4. 2002, troškovi učinjeni tom prilikom po osnovu ugostiteljskih usluga imaju karakter reprezentacije, i ne podležu plaćanju poreza na dohodak građana.

Ako poslodavac organizuje svečani ručak ili večeru za svoje zaposlene, poslovne partnere ili penzionere povodom novogodišnjih praznika, troškovi ugostiteljskih usluga imaju karakter troškova reprezentacije.

Nema smetnji da pravno lice donese odluku da daje poklon paketiće povodom Nove godine i Božića i deci poslovnih partnera i to u obliku robnih poklona ili u gotovom novcu, ali takva davanja imaju tretman drugih prihoda, na koje se, u skladu sa odredbama člana 85. stav 1. tačka 12) Zakona o porezu na dohodak građana, plaća porez na dohodak građana po stopi od 20%, bez obzira na iznos koji se isplaćuje i bez obzira na vrednost paketića. Osnovicu za porez čini bruto primanje (neto iznos koji je isplaćen ili vrednost paketića sa PDV po fakturi dobavljača pomnožiti sa koeficijentom 1,190476), umanjeno za normirane troškove u visini od 20%.

Pokloni zaposlenima kod poslodavca

Poslodavac može svojim opštim aktom odnosno ugovorom o radu, na osnovu člana 120. tačka 4. Zakona o radu, da propiše davanje poklona svojim zaposlenima povodom Nove godine ili Božića, u novcu ili u robi. Takva davanja imaju karakter zarade, u skladu sa članom 105. stav 3. istog zakona, što znači da se ova isplata priključuje zaradi, uz obračun poreza i doprinosa i podnošenje obrasca PPP-PD.