Prema članu 15. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju („Sl. glasnik RS“, br. 34/2003… i 142/2014, u daljem tekstu: Zakon), lica koja nisu obavezno osigurana u smislu Zakona, mogu se uključiti u obavezno osiguranje i obezbediti prava iz ovog osiguranja. Da bi to učinila, ova lica moraju uplaćivati doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje pod uslovima utvrđenim podzakonskim propisima koji regulišu ovo pitanje. Uključivanje u obavezno osiguranje, posle donošenja odgovarajućeg rešenja licu koje želi da se uključi, znači i uplatu doprinosa za penzijsko-invalidsko osiguranje. Bez uplate tih doprinosa nema priznavanja traženog staža. Istovremeno, prema članu 29. Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje („Sl. glasnik RS“, br. 84/2004… i 68/2014 – dr. zakon), osnovicu doprinosa za lica uključena u obavezno socijalno osiguranje predstavljaju osnovice propisane aktom organizacije za obavezno socijalno osiguranje, na koji saglasnost daje Vlada Republike Srbije.
Radi sprovođenja odredaba pomenuta dva zakona, doneta su dva podzakonska akta:
1) Odluka o utvrđivanju osnovice doprinosa za lica uključena u obavezno osiguranje u Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje („Sl. glasnik RS“, br. 69/2008 – u daljem tekstu: Odluka) i
2) Rešenje o određivanju osnovice osiguranja na koju se obračunava i plaća doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje za lica uključena u obavezno osiguranje („Sl. glasnik RS“, br. 9/2015 – u daljem tekstu: Rešenje).
Odlukom su utvrđene mesečne osnovice u određenom procentu od prosečne mesečne zarade isplaćene po zaposlenom u Republici u prethodnom kvartalu. Na te osnovice se obračunavaju i plaćaju doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje za lica uključena u obavezno osiguranje iz člana 15. Zakona. Na osnovu tog procenta, Rešenjem su određeni nominalni iznosi mesečnih osnovica na koje se obračunava i plaća doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje za lica uključena u obavezno osiguranje. Istovremeno, treba podsetiti da stopa doprinosa koju plaćaju lica uključena u obavezno osiguranje na propisanu osnovicu iznosi 26%, prema odredbama Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje.
Na osnovu ovih zakonskih i podzakonskih odredaba, u narednoj tabeli su dati elementi za uplatu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje za lica uključena u obavezno osiguranje:
Osnovice osiguranja na koje se obračunava doprinos PIO za lica uključena u obavezno osiguranje
| Varijanta | Prosečna zarada u Republici za period oktobar–decembar 2014. | Procenat za utvrđivanje osnovice osiguranja |
Iznos osnovice
osiguranja |
Iznos doprinosa za uplatu | |
| 1 | 2 | 3 | 4 (2 x 3) | 5 (4 x 24%) | |
| 1. | 63.878 | 35% |
22.357 |
5.812,82 |
|
| 2. | 63.878 | 40% |
25.551 |
6.643,26 |
|
| 3. | 63.878 | 54% |
34.494 |
8.968,44 |
|
| 4. | 63.878 | 65% |
41.521 |
10.795,46 |
|
| 5. | 63.878 | 80% |
51.102 |
13.286,52 |
|
| 6. | 63.878 | 87% |
55.574 |
14.449,24 |
|
| 7. | 63.878 | 115% |
73.460 |
19.099,60 |
|
| 8. | 63.878 | 127% |
81.125 |
21.092,50 |
|
| 9. | 63.878 | 155% |
99.011 |
25.742,86 |
|
| 10. | 63.878 | 200% |
127.756 |
33.216,56 |
|
| 11. | 63.878 | 300% |
191.634 |
49.824,84 |
|
| 12. | 63.878 | 400% |
255.512 |
66.433,12 |
|
| 13. | 63.878 | 500% |
319.390 |
83.041,40 |
|
Navedene osnovice se primenjuju od 1. februara 2015. godine, a lice, odnosno osiguranik se podnošenjem zahteva za uključivanje u obavezno osiguranje, opredeljuje za jednu od iznetih 13 osnovica doprinosa, bez obzira na stručnu spremu koju je stekao. Lice koje već plaća ovo osiguranje, od 1. februara treba da ima u vidu novu, višu osnovicu na koju će plaćati doprinos za PIO.
Doprinos se obračunava i uplaćuje do 15. u mesecu za prethodni mesec a uplatni račun je 840-721413843-95 – Doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje za lica koja se uključuju u obavezno osiguranje. U poziv na broj odobrenja upisuje se kontrolni broj, šifra opštine i obeležje za identifikaciju obveznika (PIB ili jedinstveni matični broj građana ili šifra poreskog obveznika).