Saglasno Odluci Vlade Republike Srbije o visini minimalne cene rada za period januar–decembar 2016. godine („Sl. glasnik RS“, br. 79/15, u daljem tekstu: Odluka), minimalna cena rada, bez poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, po radnom času za period januar–decembar 2016. godine iznosi 121 dinar (neto).
Prema članu 111. stav 1. Zakona o radu, zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za:
– standardni učinak, i
– vreme provedeno na radu.
Prema stavu 2. ovog člana, „minimalna zarada“ određuje se na osnovu:
– minimalne cene rada, utvrđene u skladu sa zakonom,
– vremena provedenog na radu, i
– poreza i doprinosa koji se plaćaju iz zarade.
Prema odredbama Zakona o radu, minimalna zarada se isplaćuje prema utvrđenom iznosu po času u mesecu u kome se vrši isplata. Stoga, ako u martu 2016. godine isplaćuju minimalnu zaradu za februar 2016. godine, poslodavci isplaćuju važeću minimalnu neto zaradu po času rada u visini od 121,00 dinar i obračunavaju broj časova za mesec za koji vrše isplatu – dakle, za februar. Isto tako, ako u martu 2016. isplaćuju minimalnu zaradu za bilo koji prethodni mesec, poslodavci moraju isplatiti poslednju usvojenu minimalnu neto zaradu po času rada u visini od 121,00 dinara i obračunati broj časova za mesec za koji vrše isplatu.
Pošto smo u februaru 2016. godine imali 21 radni dan (29 dana, minus 4 subota i minus 4 nedelje) mesečna neto minimalna zarada za januar 2016. godine iznosi:
| 1 | 2 | 3 | 4 (2 x 3) |
Mesec | Broj časova rada | Po času – neto | Ukupno mesečno – neto |
Februar 2016. | 168 | 121,00 din. | 20.328,00 din. |
Navedena visina minimalne zarade na nivou meseca može varirati zavisno od ostvarenih časova rada zaposlenog koji, takođe, variraju u zavisnosti od rasporeda rada, preraspodele radnog vremena, rada u turnusu, rada u smenama i sl.
Prilikom isplate minimalne zarade za februar 2016. godine u martu 2016. godine, poslodavci treba da imaju u vidu:
1) minimalna neto zarada za februar 2016. iznosi 20.328,00 dinara za puno radno vreme;
2) primenjuje se najniža mesečna osnovica za obračun doprinosa za socijalno osiguranje, koja od 1. februara 2016. godine iznosi (bruto) 22.449,00 dinara;
3) na isplatu minimalne zarade u martu 2016. godine primenjuje se poresko umanjenje od 11.604,00 dinara za puno radno vreme zaposlenog, poreska stopa od 10% i zbirna stopa doprinosa za obavezno socijalno osiguranje od 19,9% na teret zaposlenog, odnosno od 17,9% na teret poslodavca;
4) najniža (bruto) mesečna osnovica za obračun doprinosa za socijalno osiguranje, koja važi od 1. februara 2016. godine a koja iznosi 22.449,00 dinara, manja je od bruto minimalne zarade (koja iznosi 27.343,22 dinara) dobijene primenom formule za prevođenje neto iznosa u bruto iznos, koja glasi: Bruto = ((Neto – 1.160,40) : 0,701).
To praktično znači da će poslodavac, ako isplaćuje samo iznos minimalne zarade bez obaveznih uvećanja za minuli rad, topli obrok, a eventualno i regres, doprinose za obavezno socijalno osiguranje obračunavati na iznos te minimalne zarade. Treba, međutim, podsetiti da je obračun minulog rada, toplog obroka i regresa zakonska obaveza poslodavaca na svaku obračunatu zaradu, pa i na minimalnu zaradu, zbog čega svaku isplatu minimalne zarade treba posmatrati s tim isplatama, koje su obavezne za poslodavce, odnosno na koje zaposleni po zakonu ima pravo.
Prevođenje neto iznosa minimalne zarade u bruto
Kao što smo rekli, poslodavci koji isplaćuju minimalnu zaradu, obavezni su da zaposlenima koji primaju ovu zaradu isplate i uvećanje za „minuli rad“, topli obrok i regres, kao i druga uvećanja koja zaposleni ostvari u toku meseca (noćni rad, rad na praznik, prekovremeni rad i sl). Ukupan zbir ovih primanja čini isplatu zaposlenom, pa ako je ona veća od najniže osnovice, nova formula za prevođenje u bruto od 1. februara je:
Bruto minimalna zarada = (Neto minimalna zarada – 1.160,40) : 0,701,
gde su:
19,90% – stopa zbirnih doprinosa za socijalno osiguranje na teret zaposlenoga,
10% – poreska stopa na zarade,
0,701 – koeficijent dobijen iz odnosa [100 – (10 + 19,90)] / 100).
1.160,40 din. – 10% od neoporezivog iznosa zarade od 11.604,00 din za puno radno vreme.
Ako je, međutim, obračunata ugovorena neto minimalna zarada zaposlenog manja od najniže osnovice doprinosa (zbog neizvršenja norme, neostvarivanja standardnog učinka u mesecu), koja od 1. februara 2016. godine bruto iznosi 22.449 dinara, utvrđeni neto iznos minimalne zarade se prevodi u bruto iznos pomoću formule:
Bruto minimalna zarada = [(Neto zarada + 0,199 x NnO) – (11.604 x 10%)] : 0,90,
gde su:
– 0,199 – stopa zbirnih doprinosa za socijalno osiguranje na teret zaposlenog;
– NnO – važeća najniža osnovica doprinosa;
– 0,90 – koeficijent utvrđen na osnovu poreske stope od 10% (100 – 10 = 90 : 100);
– 11.604 din. – poreska olakšica na zarade.
Prethodna formula skraćeno glasi:
Bruto minimalna zarada = [(Neto zarada + 4.467,35) – (1.160,40] : 0,90, odnosno
Bruto minimalna zarada = (Neto zarada + 3.306,95) : 0,90,