Saglasno Odluci Vlade
Republike Srbije o visini minimalne cene rada za period januar–decembar
2016. godine („Sl. glasnik RS“, br. 79/15, u daljem tekstu: Odluka),
minimalna cena rada, bez poreza i doprinosa za obavezno socijalno
osiguranje, po radnom času za period januar–decembar 2016. godine iznosi
121 dinar (neto).
Prema članu 111. stav 1. Zakona o radu, zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za:
– standardni učinak, i
– vreme provedeno na radu.
Prema stavu 2. ovog člana, „minimalna zarada“ određuje se na osnovu:
– minimalne cene rada, utvrđene u skladu sa zakonom,
– vremena provedenog na radu, i
– poreza i doprinosa koji se plaćaju iz zarade.
Prema odredbama Zakona o radu,
minimalna zarada se isplaćuje prema utvrđenom iznosu po času u mesecu u
kome se vrši isplata. Stoga, ako u avgustu 2016. godine
isplaćuju minimalnu zaradu za jul 2016. godine ili neki raniji mesec,
poslodavci isplaćuju važeću minimalnu neto zaradu po času rada u visini
od 121,00 dinar i obračunavaju broj časova za mesec za koji vrše
isplatu.
Pošto smo u avgustu 2016. godine imali 23 radna dana (31 dan, minus 4 subota i minus 4 nedelje) mesečna neto minimalna zarada za avgust 2016. godine iznosi:
| 1 | 2 | 3 | 4 (2 x 3) |
| Mesec | Broj časova rada | Po času – neto | Ukupno mesečno – neto |
| Avgust 2016. | 184 | 121,00 din. | 22.264,00 din. |
Navedena visina minimalne zarade
na nivou meseca može varirati zavisno od ostvarenih časova rada
zaposlenog koji, takođe, variraju u zavisnosti od rasporeda rada,
preraspodele radnog vremena, rada u turnusu, rada u smenama i sl.
Prilikom isplate minimalne zarade za avgust 2016. godine u septembru 2016. godine, poslodavci treba da imaju u vidu:
1) minimalna neto zarada za avgust 2016. iznosi 22.264,00 dinara za puno radno vreme;
2) primenjuje se najniža mesečna osnovica za obračun doprinosa za socijalno osiguranje, koja od 1. avgusta 2016. godine iznosi (bruto) 22.400,00 dinara;
3) na isplatu minimalne zarade u septembru 2016. godine primenjuje se poresko umanjenje od 11.604,00 dinara
za puno radno vreme zaposlenog, poreska stopa od 10% i zbirna stopa
doprinosa za obavezno socijalno osiguranje od 19,9% na teret zaposlenog,
odnosno od 17,9% na teret poslodavca;
4) najniža (bruto) mesečna
osnovica za obračun doprinosa za socijalno osiguranje, koja važi od 1.
avgusta 2016. godine a koja iznosi 22.400,00 dinara, manja je od bruto
minimalne zarade (koja iznosi 30.104,99 dinara) dobijene primenom
formule za prevođenje neto iznosa u bruto iznos, koja glasi: Bruto =
((Neto – 1.160,40) : 0,701).
To praktično znači da će
poslodavac, ako isplaćuje samo iznos minimalne zarade bez obaveznih
uvećanja za minuli rad, topli obrok, a eventualno i regres, doprinose za
obavezno socijalno osiguranje obračunavati na iznos te minimalne zarade.
Treba, međutim, podsetiti da je obračun minulog rada, toplog obroka i
regresa zakonska obaveza poslodavaca na svaku obračunatu zaradu, pa i na
minimalnu zaradu, zbog čega svaku isplatu minimalne zarade treba
posmatrati s tim isplatama, koje su obavezne za poslodavce, odnosno na
koje zaposleni po zakonu ima pravo.
Prevođenje neto iznosa minimalne zarade u bruto
Kao što smo rekli, poslodavci koji
isplaćuju minimalnu zaradu, obavezni su da zaposlenima koji primaju ovu
zaradu isplate i uvećanje za „minuli rad“, topli obrok i regres, kao i
druga uvećanja koja zaposleni ostvari u toku meseca (noćni rad, rad na
praznik, prekovremeni rad i sl). Ukupan zbir ovih primanja čini isplatu
zaposlenom, pa ako je ona veća od najniže osnovice, formula za prevođenje
u bruto iznos je:
Bruto minimalna zarada = (Neto minimalna zarada – 1.160,40) : 0,701,
gde su:
19,90% – stopa zbirnih doprinosa za socijalno osiguranje na teret zaposlenog,
10% – poreska stopa na zarade,
0,701 – koeficijent dobijen iz odnosa [100 – (10 + 19,90)] / 100).
1.160,40 din. – 10% od neoporezivog iznosa zarade od 11.604,00 din za puno radno vreme.
Međutim, ako je obračunata
ugovorena neto minimalna zarada zaposlenog manja od najniže osnovice
doprinosa (zbog neizvršenja norme, ne ostvarivanja standardnog učinka u
mesecu), koja od 1. avgusta 2016. godine bruto iznosi 22.400 dinara,
utvrđeni neto iznos minimalne zarade se prevodi u bruto iznos pomoću
formule:
Bruto minimalna zarada = [(Neto zarada + 0,199 x NnO) – (11.604 x 10%)] : 0,90,
gde su:
– 0,199 – stopa zbirnih doprinosa za socijalno osiguranje na teret zaposlenog;
– NnO – važeća najniža osnovica doprinosa;
– 0,90 – koeficijent utvrđen na osnovu poreske stope od 10% (100 – 10 = 90 : 100);
– 11.604 din. – poreska olakšica na zarade.
Prethodna formula skraćeno glasi:
Bruto zarada = [(Neto zarada + 4.457,60) – 1.160,40] : 0,90, odnosno
Bruto zarada = (Neto zarada + 3.297,20) : 0,90
Kako i kada se primenjuje ova formula?
Da bismo pokazali primenu ove formule, najpre treba da izračunamo neto iznos najnižeosnovice doprinosa. Neto iznos najniže osnovice doprinosa, koja iznosi bruto 22.400,00 dinara, dobija se po formuli:
Neto najniža osnovica = [(0,701 x 22.400,00) + (11.604,00 x 10%)],
gde je 0,701 – koeficijent dobijen umanjivanjem stopa doprinosa i poreza od 100 i podeljen sa 100.
Dakle, neto najniža osnovica iznosi 16.862,80 dinara (15.702,40 + 1.160,40).
Istovremeno, neto poreska olakšica se utvrđuje prema formuli:
Neto poreska olakšica = [11.604,00 – (0,199 x NnO)],
gde su:
0,199 – stopa zbirnih doprinosa za socijalno osiguranje na teret zaposlenog;
NnO – važeća najniža osnovica doprinosa.
Neto poreska olakšica iznosi: 7.146,40 dinara (11.604,00 – 4.457,60).
Iz
ovih računica zaključujemo da je na sve obračunate neto zarade veće od
neto poreske olakšice od 7.146,40 dinara, a manje od neto najniže
osnovice od 16.862,80 dinara za puno radno vreme osnovica doprinosa
bruto najniža osnovica od 22.400 dinara, a preko tog iznosa osnovica je
obračunata zarada (do najviše osnovice).
Na primer, ako je neto zarada
utvrđena u iznosu od 16.000,00 dinara za puno radno vreme, pošto je ona
niža od neto najniže osnovice, doprinosi za ovu zaradu se obračunavaju
na bruto najnižu osnovicu od 22.400,00 dinara, a bruto zarada se dobija
preko formule koja u ovom slučaju glasi:
Bruto zarada = (16.000,00 + 3.297,20) : 0,90 = 21.441,33 dinara.
U obrnutom slučaju, kada nam je
poznat podatak o bruto iznosu zarade, a želimo da izračunamo neto iznos
zarade, koristimo sledeću formulu:
Neto zarada = Bruto zarada x 0,90 – 3.297,20
Konkretno, ako bruto zarada iznosi 21.441,33 dinara, neto zarada iznosi 16.000,00 dinara (21.441,33 x 0,90) – 3.297,20.